Informasaun atu kontaktu

2024/1/31

Saudações husi Embaixador

Embaixador KIMURA, Tetsuya

   Tinan ida passa ona desde hau assume kargu nudar Embaixador Japaun nian ba Repúblika Demokrátika Timor-Leste iha Dezembru 2022. Desde restaurasaun independensia, Timor-Leste enfrenta ona desafius foun harií-nasaun nian hamutuk ho ninia progresu husi faze konstrusaun paz ba desenvolvimentu ekonómiku. Ambiente polítiku no seguransa parese estabilizadu ona, hanesan bele haré iha mudansa governasaun nebé pasífiku liu husi eleisoens nebe livre, justu no transparente. Iha sorin seluk, país ida ne’e hasoru dadaun desafius desenvolvimentu barak, inklui iha área rural sira, no iha nesesidades barak iha servisu sosiais sira hanesan saúde, edukasaun nuneé mos bee no sanitasaun.
 
   Haré hikas ba tinan kotuk, governasaun foun nebé lidera husi Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão assume kargu iha fulan Julhu, hafoin eleisaun parlamentar iha fulan Maiu. Imediatamente hafoin tomada de posse ba governasaun foun, Ministru Estadu ba Assuntu Negósius Estranjeirus Japaun Shunsuke TAKEI vizita Timor-Leste. Iha fulan Dezembru, Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão atende Simeira Komemorativa ba Tinan 50 Amizade no Kooperasaun ASEAN-Japaun nebé realiza iha Tokyo nu’udar observador  no hala’o sorumutu bilateral ida ho Primeiru Ministru Japaun, Fumio KISHIDA. Nu’udar rezultadu husi sorumutu bilateral ne’e, Komunikadu Imprensa Konjuta “Parseria Komprensivu ba Kresimentu no Desenvolvimentu Sustentáveis” (https://www.mofa.go.jp/mofaj/files/100596159.pdf) emitida ona. Iha deklarasaun ne’e, lideransa rua partilha sira nia intensaun hodi hametin relasaun bilateral no haforsa kooperasaun entre países rua ne’e. Hau konsidera importante hodi kontinua implementa ho forma konstante medidas hirak ne’ebe expressa ona iha Deklarasaun ne’e hodi desenvolve liutan relasaun ho Governu foun ida nee.

 

   Iha Simeira Espesial ASEAN-Japaun, Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão anunsia katak Timor-Leste  hakarak sai membru total ASEAN nian iha tinan 2025. Japaun apoiu ona Timor-Leste ninia adezaun ba ASEAN desde tinan 2009. Iha fulan Novembru 2022, Timor-Leste admitido em princípio nu’udar membru ida husi ASEAN ho estatutu observador no obrigadu hodi gradualmente kumpri kriteirus hirak nebé estabelese ona iha roteiru ba adezaun total. Japaun sei Haluan ninia kooperasaun iha áreas oi-oin komesa husi desenvolvimentu infraestrutura to’o desenvolvimentu rekursus humanus nuneé mos desenvolvimentu institusional hodi asisti Timor-Leste ninia adezaun formal ba ASEAN mais rapidamente possível. Aleinde ne’e, programa polítika Governu foun nebé anunsiadu tinan kotuk ho objetivu atu muda dook husi dependensia ba reseitas rekursus naturais no despezas públikas ba ekonomia sustentável ida liu husi hasa’e atividade seitor privadu sira. Japaun sei koopera mos iha diversifikasaun husi Timor-Leste nia industria básiku sira, hanesan agrikultura, peskas, turismo, enerjia, nuneé mos indústria, ao mesmo tempo halo mos esforsu sira hodi apoiu kompania Japones sira nebé iha interese hodi investe iha país ida nee. Desenvolvimentu rural nafatin sai desafiu fundamental seluk ba país ida nee. Iha kooperasaun ho organizasaun internasional sira, ONG lokal no internasional sira, nune’e mos ONG Japones sira nebe servisu hamutuk ona ho komunidade sira durante tinan barak, ami kompremitidu hodi hala’o kooperasaun desenvolvimentu, inklui iha área rural sira, iha área sira hanesan edukasaun, saúde, bee no sanitasaun, no agrikultura husi perspektiva seguransa humana no valoriza perspektiva sira baze nian.


   Atu hametin liutan relasaun entre países rua nee, ida ne’e presiza atu hametin ligasaun entre ema-ba-ema nebe forma fundasaun ba relasaun nee rasik. Tinan kotuk, wainhira ameasa COVID-19 menus, interkambiu kulturais oi-oin hola fatin, hanesan vizita husi grupu baku tambor Japones nian husi Bali, vizita resíprokas husi atleta sira no pessoal sira nebe ligadu ho desportu no interkambiu entre foinsa’e sira liu husi programa JENESYS no programa sira seluk inklui interkambiu ba estudante sekundária no universitáriu sira. Timor-Leste nia estajiáriu tékniku primeiru nain hitu simu ona iha provínsia Kochi no komesa ona sira nia treinamentu iha seitor agrikultura. “Parseria hodi Ko-Kria Futuru ida ho Jerasaun Tuirmai: inisiativa WA 2.0”, anunsiadu ona iha Simeira Espesial ASEAN-Japaun foin lalais nee, foka ba interkambiu sira ba lideransa jerasaun tuirmai sira no edukasaun lian Japones, no Timor-Leste sei benefisia husi inisiativa ida nee. Ami sei aproveita ho diak tebes oportunidade hirak nee no enkoraja expansaun ba interaksaun.


   Japaun no Timor-Leste partilha valores fundamentais hanesan direitus humanus, demokrasia no estadu de direitu.  Aleinde nee, importante atu haklean ita nia kooperasaun ba kestaun regional no internasional sira iha kontekstu Free and Open Indo-Pacific (FOIP) no Outlook ASEAN kona ba Indo-Pacific (AOIP) bazea ba komunikadu imprensa konjunta hanesan Timor-Leste nia movimentu ba adezaun plena ASEAN hakat dadaun ba realizasaun. Haree ba progresu hirak nee, importante tebes atu haklean kompriensaun kona ba Timor-Leste iha Japaun. Informasaun kona ba Embaixada nia atividade loron-loron bele hetan iha nia Facebook. Ami hakarak servisu hamutuk ho Governu no povu Timor-Leste hodi hametin liutan ita nia kompriensaun mútua no amizade.


 

Janeiru, 2024
Embaixador Japaun nian ba Timor-Leste
Tetsuya Kimura
 
  
 

Informasaun atu kontaktu

Enderesu Avenida de Portugal, Pantai Kelapa, Dili Timor-Leste( P.O.Box 175)
Telefone +670-3323131, +670-3323132
Fax +670-3323130
Email japan.embassy.in.timor-leste(at)di.mofa.go.jp
Oras servico Segunda to'o Sesta ( Taka iha Sabado, Domingo no loron feriadu)
08:45-12:30, 13:30-17:30
Oras servico ba seksaun konsulado Segunda to'o Sesta ( Taka iha Sabado, Domingo no loron feriadu)
08:45-12:30, 13:30-17:30

Embaixada nia Loron Feriadu sira

Tinan 2024
Dezembru     25 (Kuarta)                Loron Natal ★                                
29 (Domingu) Feriadu fim do ano 
30 (Segunda) Feriadu fim do ano 
31 (Tersa) Loron Heroi Nasional ★ 
 
Tinan 2025
Janeiru                  1 (Kuarta)                         Loron Tinan Foun ★ 
2 (Kinta) Feriadu Tinan Foun 
3 (Sesta) Feriadu Tinan Foun 
Marsu 3 (Segunda) Loron Veteranus ★ 
5 (Kuarta) Kuarta-feira Sinza ★ 
Abril 17 (Kinta) Kinta-feira Santa ★ 
18 (Sesta) Sesta-feira Santa ★ 
Maiu 1 (Kinta) Loron Trabalhador ★ 
20 (Tersa) Loron Restaurasaun Independensia ★ 
Junhu 6 (Sesta) Idul Adha ★ 
19 (Kinta) Corpos Christi ★ 
Outubru 13 (Segunda)    Loron Desportu 
Novembru 3 (Segunda) Loron Feto Nasional ★ 
12 (Kuarta) Loron Nasional Juventude ★ 
28 (Sesta) Loron Proklamasaun Independensia ★ 
Dezembru 8 (Segunda) Loron Nossa Senhora Imaculada Conceicao no Padroeira Timor-Leste ★ 
25 (Kinta) Loron Natal ★ 
29 (Segunda) Loron feriadu fim do ano 
30 (Tersa) Loron feriadu fim do ano 
31 (Kuarta) Loron Heroi Nasional ★ 
 
★ Loron feriadu ba Timor-Leste
☆ Loron feriadu ba Japaun